به گزارش خبرگزاری «حوزه»، حجت الاسلام والمسلمین یوسفی غروی در این نشست گفت: اربعین حسینی از منظرهای مختلف مورد بحث واقع شده است و تاریخ نگاران تا کنون مباحث متعددی را در این حوزه بیان کرده اند.

وی افزود: یکی از مباحث چالشی در تاریخ نگاری اربعین، موضوع حضور اهل بیت(ع) در کربلا است که این بحث از جمله سوالاتی است که امروزه مطرح می شود که آیا حضور اهل بیت(ع) در کربلا در همان اربعین سال اول روی داده است یا خیر.

این استاد حوزه تصریح کرد: آنچه مشخص است این است که برای اولین بار این بحث را سید بن طاووس  آن را  در جوانی مطرح کرد که این بحث برای اولین بار نیز مطرح شد و عالمان اسلامی بر این اساس نظرات خاصی را مطرح کردند.

وی گفت: پس از وی در قرن معاصر نیز حاجی نوری نیز بر استبعاد سیدبن طاووس بنا می نهد و چند احتمال را برای این حوزه بیان می کند که ایشان نیز چند سوال را مطرح می کند و حضور اهل بیت(ع) در اربعین سال اول را با سوال مواجه می کند.

حضور اهل بیت(علیهم السلام) در اربعین اول در کربلا

این پژوهشگر حوزه اظهارکرد: در مقابل این گروه از علما، اکثر علما موافق هستند که اهل بیت(ع) همان سال اول و در اربعین حسینی وارد کربلا شدند که ابوریحان بیرونی نیز در همان سده های نخستین هجری نیز اربعین را یکی از سنن مشهوره شیعیان ذکر می کند.

حجت الاسلام والمسلمین یوسفی غروی خاطرنشان کرد: در خصوص سرنوشت سرمبارک امام حسین(ع) نیز باید گفت که در این رابطه 8قول معروف وجود دارد که این نظرات همگی در یک چارچوب خاص بیان شده اند؛ ولی آنچه که شیعه به آن اعتقاد دارد همان الحاق سرمبارک حضرت به پیکرپاکشان در اربعین شهادتشان توسط امام سجاد(ع) است.

وی گفت: مرحوم سید محسن امین از جمله بزرگترین عالمان و بیدارگران فرهنگ تشیع است که گام های بسیار مهمی در خرافه زدایی از مجالس و سنت های ابداعی مردم برای عزاداری حضرت سیدالشهدا(ع) برداشت و باید این عالم بزرگ هرچه بیشتر به مردم معرفی شود.

مهمترین مبحث اربعین

در ادامه حجت الاسلام رنجبر نیز، در این نشست گفت: یکی از مهمترین مباحثی که در حوزه اربعین مطرح می شود مسایل مرتبط با حضور اهل بیت(ع) در کربلاست.

وی افزود اربعینی که امروز به عنوان یک سنت بزرگ پاس داشته می شود در همان اربعین سال اول واقع شد یا در اربعین سال 62باید گفت که به هیچ عنوان نمی تواند قول دوم را قبول کرد، ولی بحث در خصوص مبحث حضور اهل بیت(ع) در همان سال اول در سرزمین کربلا در اربعین سال اول است.

عضو انجمن تاریخ پژوهی  حوزه یادآورشد: محدث نوری در عصر ما چنین تشکیکی را در خصوص حضور اهل بیت(ع) در کربلا در همان سال اول مطرح کرد که ایشان در این حوزه 8پرسش را مطرح کرد که اولین آن عدم تناسب حضور و زمان حال بوده است.

حضور اهل بیت(ع) در شام بیش از ده روز نبود

وی افزود: در خصوص مبحث اول ایشان بیان می کند که اهل بیت(ع) حدود یک و نیم ماه در شام ماندند و با احتساب حضور در کوفه و مسافت، احتمال این که این حضرات در همان اربعین سال اول به کربلا رسیده باشند، جای سوال دارد.

حجت الاسلام رنجبر خاطرنشان کرد: این نظر ایشان توسط علمای دیگر به کلی رد می شود، زیرا حضور اهل بیت(ع) در شام به مدت بیش یک هفته تا ده روز منطقی نبوده است و با توجه به اینکه  برخی از علما نیز این مسیر را نیز به شکل نمادین طی کردند به اثبات رساندند که این امر امکان داشته است.

وی گفت:در خصوص بحث الحاق سرامام حسین(ع) به بدن مبارکشان نیز دو قول اصلی وجود دارد که اولی با این که اخباری نیز در این رابطه وجود دارد، یعنی این که سر مبارک حضرت در بالای سر امام علی(ع) در نجف به خاک سپرده شده است که از سوی شیعیان رد شده است.

حجت الاسلام رنجبر خاطرنشان کرد:برای شیعیان قابل قبول نیست که سر مبارک حضرت به بدنشان الحاق نشده باشد و به همین دلیل است که الحاق سرحضرت به بدن مبارکشان یکی از مویدات حضور اهل بیت(ع) در اربعین است.

http://hawzahnews.com/detail/News/340636

*******************************************

اربعین سال 61 یا 62 هجری قمری؟

عَنْ زُرَارَةَ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ (ع):
یَا زُرَارَةُ إِنَّ السَّمَاءَ بَکَتْ عَلَى الْحُسَیْنِ أَرْبَعِینَ صَبَاحاً بِالدَّمِ وَ إِنَّ الْأَرْضَ بَکَتْ أَرْبَعِینَ صَبَاحاً بِالسَّوَادِ وَ إِنَّ الشَّمْسَ بَکَتْ أَرْبَعِینَ صَبَاحاً بِالْکُسُوفِ وَ الْحُمْرَةِ … وَ مَا اخْتَضَبَتْ مِنَّا امْرَأَةٌ وَ لَا ادَّهَنَتْ وَ لَا اکْتَحَلَتْ- وَ لَا رَجَّلَتْ حَتَّى أَتَانَا رَأْسُ عُبَیْدِ اللَّهِ بْنِ زِیَادٍ وَ مَا زِلْنَا فِی عَبْرَةٍ بَعْدَهُ …؛

امام صادق(ع) فرمود: اى زراره آسمان تا چهل روز بر حسین بن على علیهما السّلام خون بارید و زمین تا چهل روز تار و تاریک بود و خورشید تا چهل روز گرفته و نورش سرخ بود … و فرشتگان تا چهل روز بر آن حضرت گریستند و هیچ زنى از ما اهل بیت خضاب نکرد و روغن به خود نمالید و سرمه نکشید و موهایش را شانه نزد تا وقتى که سر عبید اللَّه بن زیاد را به نزد ما فرستادند و پیوسته بعد از شهادت آن حضرت چشمانمان، اشک آلود بود…

کامل الزیارات، ابن قولویه، ص81 ؛ بحارالانوار، ج45، ص206، ح13

سؤال: آیا زیارت اربعین ابا عبدالله الحسین(ع) از سوی امام زین العابدین(ع)، زینب کبری(س) و قافله همراه در برگشت از سفر شام سال 61 هـ . ق (سال اول) و یا سال 62 هـ . ق (سال دوم) واقع شده‌ است؟

 برای پاسخ به پرسش فوق ابتدا باید توجه کرد برای بازگشت از شام به کربلا دو راه بیشتر وجود نداشته است.(1)

1- طریق سلطانیه : فاصله و مسافت از راه سلطانیه بین شام و کربلا حدود 40 منزل بوده‌ است. طریق سلطانیه شامل کربلا، کوفه، حلب، حمص، حماه، بعلبک، اشتوره، دمشق و… می گردد که آثاری همانند اعجاز سر امام حسین (ع) در جایگاه دیر راهب در نزدیکی «حماه» باقیمانده است. با توجه به اینکه مسیر هر منزل (مسافت طی شده در هر روز) حدود 45 کیلومتر بوده است مسافت تقریبی این مسیر 1800 کیلومتر میباشد.

2- طریق ساحلی فرات که بین کوفه و شام است. این مسیر در کتب تاریخی 175 فرسنگ ذکر شده‌ است و با توجه به طول مسافت شرعی فرسنگ که 5/5 کیلومتر بوده است مسافت تقریبی این مسیر 962/5 کیلومتر میباشد که حدود نصف طریق سلطانیه میشود.
طریق ساحلی فرات شامل شهرهای ساحلی فرات تا منطقه دیرزور و حسکه می‌باشد که این طریق به عنوان مسیر کاروان اسرا از دمشق به کربلا بعید است. شواهد و قرائن روشنی هم وجود ندارد که از آن‌جا رفته اند و یا برگشته باشند.

چند نکته مهم

• اختناق حاکم و اظهار قدرت برای خاموش کردن دیگر شورش‌ها اقتضا می‌کرد که مسیری طی شود که بتوانند تبلیغات کنند و حرکت‌های ضد حکومتی را سرکوب نمایند. بخش عمده راه سلطانیه، مسیحی نشین بوده (مناطقی همانند زحله، بعلبک، زبود، العین و کلاً شامل شمال دره ‌بقاع) و خوف حرکت‌های مخالف  و ضد بنی امیه در میان آن‌ها بوده ‌است.

• نگهداری أهل بیت (ع) به مدت یک‌ هفته در زندان کوفه و مدت یک‌ماه در شام قول دوم (سال 62) را تأیید می‌کند.

• وحشت بنی امیه و تأخیر در دفن برخی از شهدای کربلا بعد از ده روز همانند جون بن حوی حکایت از تأثیر گذاری دراز  مدت در میان مردم داشته است.

• اعلان پشیمانی توسط «یزید بن معاویه» از ارتکاب جرم کشتن ابی عبدالله الحسین (ع) و مقصر جلوه دادن عبیدالله بن زیاد و تصمیم‌های خود سرانه‌اش مؤیّد سال دوم است.

• از تقسیم «1800 کیلومتر طریق سلطانیه» و «962 کیلومتر طریق فرات» مجموعه حرکت کاروان به صورت مستمر نیز از طریق اول 40 و یا 42 روز و طریق دوم 20 روز  می‌گردد که با رسیدن آنان در اربعین اول سازگار نیست.

پاسخ نهایی
الف: همان طور که مورّخان و ارباب مقاتل همانند مقرم، خوارزمی، مصباح الزائر، اقبال، کامل ابن اثیر، محمد ابن جریر طبری و … قائل اند که کاروان عزیز قافله کربلا در سال دوم رسیده‌اند، بنظر میرسد قول صحیح همین است. رسیدن کاروان اسرا در اربعین سال اول را به سید بن طاووس در «اللهوف عل قتلی الطفوف» نسبت داده‌اند که بنظر وی سال اول بوده و بر آن اشارت دارد.(2)

ب: ابن جریر طبری رسیدن کاروان در سال اول را انکار و نفی کرده و شیح مفید ضمن عدم تعرّض به سال اول و نیز شیخ طوسی (ره) و شیخ کفعمی (ره) گفته‌اند در روز بیستم صفر به حرم حسینی (ع) رجوع کرده‌اند و همان روز جابر بن عبدالله به همراه عطیه بن سعد بن جناده عوفی کوفی جهت زیارت به کربلا رسیده و او اول کسی است که مضجع شریف امام حسین(ع) را زیارت کرده‌ است.

ج: در هر صورت  زیارت « اربعین حسینی » از سوی جابر بن عبدالله انصاری و عطیه‌ بن ‌سعد بن جناده انجام شد و  در سال دوم تحقق یافت.

بر اساس قرائن و شواهد، این سنت زیبای الهی مورد تأیید و تأکید امام ششم و دیگر ائمه (ع) واقع شده‌ است و شوق به زیارت امام حسین(ع)  در اربعین همچنان ادامه دارد به طوری که در سال 1390 هـ.ش نزدیک 10 میلیون زائر دلباخته و عاشق در اربعین این توفیق را پیدا کردند.

———————-
(1) منتهی الآمال، جلد اول، فصل نهم، ص 520 – 522?

(2) اللهوف ، ترجمه عقیقی بخشایشی و محمد جواد مولوی‌نیا، ص 232 – 283.

http://www.ahmadzamani.ir/654

*****************************************

**تحقیقی جامع در رابطه با اربعین حسینی (سایت هم اندیشی دینی)

*این تحقیق اولویت در مطالعه دارد.(سید اصغر سعادت)

‎**امام حسین ع وزیارت اربعین

‎**رأس مبارک امام حسین(علیه السلام) در کجا مدفون شد؟

**ورود خاندان اهل ‏بیت امام حسین (ع) به کربلا در اوّلین اربعین(پایگاه اطلاع رسانی آیت الله مکارم شیرازی)

**آیا اهل بیت(ع) روز اربعین حسینی به کربلا رسیدند؟(باشگاه خبرنگاران)

**درباره اربعین امام حسین(ع) | نشریه معارف نهاد مقام معظم رهبری

 **آیا اهل بیت روز اربعین به کربلا رسیدند؟/( وبلاگ قرب)

**آیا اسرای کربلا بعد از 40 روز به کربلا بازگشتند؟(وبلاگ مقالات)

**آیا لهوف اربعین اول را قبول دارد ؟- مشرق نیوز

**جابر و عطیّه اولین زائران کوی حسینی (سایت  بلاغ)

**عترت امام حسین (ع) - تحقیقى در باره اربعین حسینى(مرکز تعلیمات اسلامی واشنگتن)

**تحلیل مبنای تاریخی اربعین حسینی ع

**پژوهی درباره اربعین حسینی ع

**تحلیل مبناى تاریخى اربعین حسینى - صفحه ی اصلی(پایگاه جامع امامزادگان وبقاع متبرکه ایران اسلامی_سازمان اوقاف و..)

**تحلیل مبنای تاریخی اربعین حسینی - حوزه علوم اسلامی ..